Waarom Samen Digitaal?
Behoefte aan planafstemming
“Ligt de straat nou alweer open?” Steeds vaker lezen we over ergernis bij bewoners en weggebruikers omdat een straat meerdere keren achter elkaar wordt opengebroken. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door landelijke maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de energietransitie waarvoor veel kabels in de grond moeten worden aangelegd. Ook speelt er een grote vervangingsopgave, omdat veel infrastructuur het einde van de technische levensduur heeft bereikt, en zijn er (ondergrondse) werkzaamheden vanwege klimaatadaptatie, vergroening, stedelijke verdichting en uitrol van breedband telecomdiensten.
Soms is het voor een gemeente (of andere publieke grondeigenaar) moeilijk te voorkomen dat de openbare ruimte meerdere keren achter elkaar open gaat. Maar in veel gevallen kan door betere planafstemming worden gestuurd op gezamenlijk en gelijktijdig ingrijpen. Het belang van projectafstemming in de buitenruimte wordt steeds groter. Niet alleen vanwege de hierboven beschreven opgaven, maar tegelijkertijd ook vanwege een groeiende behoefte aan efficiëntie vanwege personeelsschaarste, ruimtegebrek en een lage hindertolerantie.
Wildgroei aan methoden
Gemeenten en netwerkbeheerders weten elkaar steeds beter te vinden als het gaat om integrale planafstemming. Er zijn veel lokale en regionale samenwerkingsverbanden opgestart of in ontwikkeling, waarbinnen systematisch wordt aangestuurd op afstemming van projectvoornemens op tactisch en strategisch niveau. Tegelijkertijd constateren we dat er veel verschillende methoden worden gebruikt om de planinformatie onderling uit te wisselen. Vaak wordt hierbij gebruik gemaakt van momentopnames (spreadsheets, shapefiles etc.) of worden gegevens gedupliceerd in een gezamenlijke (GIS) omgeving. Ook zijn er applicaties beschikbaar die gebruikt kunnen worden voor uitwisseling van plangegevens en vastlegging van samenwerkingsafspraken.
Omdat er zoveel verschillende uitwisselmethoden bestaan, ervaren met name netwerkbeheerders (waarvan het verzorgingsgebied bestaat uit tientallen gemeenten) dat er ‘op meerdere borden geschaakt moet worden’. Daarnaast wordt steeds vaker de behoefte uitgesproken om data-uitwisseling te laten voldoen aan (landelijke) richtlijnen en voorwaarden op het gebied van standaardisatie, veiligheid en betrouwbaarheid. Ook is er een toenemende wens voor ‘real time’ koppelingen tussen databronnen en systemen zodat één digitale waarheid bestaat waarin gegevens altijd actueel zijn. Ten slotte ligt er veel potentie voor opschaling, uitbreiding en doorontwikkeling wanneer er op een uniforme manier informatie uitgewisseld kan worden.
Wensbeeld
Ons wensbeeld voor de toekomst is dat ondergrondse ingrepen in bebouwd gebied zoveel mogelijk gelijktijdig of minimaal in een logische volgorde worden uitgevoerd. Hiervoor is nodig dat alle stakeholders (gemeenten, netwerkbeheerders, waterschappen, provincies) hun werkzaamheden beter op elkaar gaan afstemmen. Dit noemen wij integraal programmeren en adaptief plannen. Alleen op deze manier kunnen de doelstellingen op het gebied van hinderbeperking, uitvoerbaarheid en ondergronds ruimtegebruik worden behaald. Samenwerken in de ondergrond levert enorme maatschappelijke voordelen.
- Als partijen de werkzaamheden gelijktijdig uitvoeren, hoeft de straat maar één keer open. Hierdoor wordt hinder en overlast voor verkeer en omwonenden beperkt.
- Beperkte beschikbaarheid van personeel en uitvoeringscapaciteit is een grote vertragende factor bij het realiseren van doelstellingen op gebied van de energietransitie en de vervangingsopgave. Door werkzaamheden slim te combineren, kunnen personeel en middelen efficiënter worden ingezet en kunnen kosten worden bespaard.
- Gelijktijdig uitvoeren van werkzaamheden zorgt ervoor dat de gelegenheid kan worden aangegrepen om de ondergrondse inrichting te verbeteren. In de loop der tijd zijn veel kabels en leidingen aangelegd op plaatsen die niet optimaal zijn. Hierdoor is er bijvoorbeeld geen ruimte meer voor een warmtenet of liggen kabels hinderlijk boven elkaar. Door alles gelijktijdig aan te pakken, kan direct een optimale ordening worden gehanteerd.
- Het uitvoeren van werkzaamheden in een logische volgorde beperkt het risico op (graaf)schade of hinder door andere kabel- en leidingnetten.
Meer informatie over de voordelen van samenwerken in de ondergrond is te vinden op de webpagina van een ander Kennisarena project, namelijk de Samenwerkwijzer.
op. Maar hiervoor is onderlinge gegevensuitwisseling over projectvoornemens en plannen een must! Het project ‘Samen digitaal in de ondergrond’ is bedoeld om gegevensuitwisseling op een uniforme, betrouwbare en veilige manier te laten verlopen binnen een digitaal ecosysteem waarbij databronnen en applicaties met elkaar kunnen worden verbonden.
Laten we stoppen met telkens het wiel opnieuw uit te vinden en gezamenlijk toewerken naar één landelijk ecosysteem voor gegevensuitwisseling! Hierdoor zorgen we voor uitbreiding, innovatie en efficiëntie.
Meedoen