Het project ‘Samen digitaal in de ondergrond’ ziet toe op het verbeteren van gegevensuitwisseling tussen (met name) kabel- en leidingbeheerders en gemeenten en andere overheden over plannen en projectvoornemens via de FAIR-methode. Dit houdt in dat de verschillende databronnen (meestal assetbeheersystemen) aan elkaar te koppelen zijn via een metadata-tussenlaag.
FAIR-methode
In 2016 publiceerde een groep van meer dan vijftig wetenschappers uit verschillende disciplines de FAIR-principes in het wetenschappelijk tijdschrift Nature. Nederland had met verschillende betrokken partijen, zoals TNO en Vrije Universiteit Amsterdam, een belangrijke rol in de totstandkoming van het artikel. In 2016 is er een persbericht uitgebracht door de Europese Commissie waarin staat dat de G20 de FAIR-principes ondersteunt.
FAIR staat voor:
- Findable – Vindbaar: De eerste stap in het (her)gebruik van gegevens is het vinden ervan. De data moet gemakkelijk te vinden zijn voor zowel mensen als computers. Machineleesbare metadata zijn essentieel voor het vinden (en gebruiken) van gegevensverzamelingen (datasets) en services. Meer hierover op de pagina Wat.
- Accesible – Toegankelijk – Zodra de gebruiker de benodigde gegevens heeft gevonden, moet hij/zij weten hoe deze toegankelijk zijn, eventueel met inbegrip van authenticatie en autorisatie.
- Interoperable – Uitwisselbaar: De gegevens moeten gecombineerd kunnen worden met andere data. Ook moeten de gegevens compatibel zijn met applicaties of workflows voor analyse, opslag en verwerking, zodat andere onderzoekers en computers de data kunnen lezen.
- Reusable – Herbruikbaar: Het uiteindelijke doel van FAIR is het optimaliseren van hergebruik van gegevens. Om dit te bereiken, moeten metadata en data op een juiste wijze worden beschreven, zodat ze direct kunnen worden gekopieerd en/of gecombineerd met andere gegevens in een andere omgeving.
Voordelen van de FAIR-methode
Toepassing van de FAIR-methode bij de uitwisseling van gegevens over plannen en projectvoornemens levert voor de deelnemende partijen de volgende voordelen op:
- Data(bronnen) blijven onaangetast en partijen kunnen blijven werken in hun eigen beheersystemen.
- Aanbieders van data houden zeggenschap over hun eigen gegevens.
- Deelnemers krijgen realtime inzicht in elkaars plannen waardoor iedereen werkt in één digitale waarheid.
- Landelijke uniformiteit van de metadata zorgt voor een olievlekwerking: de deelnemers kunnen eenvoudig worden uitgebreid en nieuwe samenwerkingshubs kunnen worden opgestart.
- Het meedoen aan ‘Samen digitaal in de ondergrond’ biedt voor alle partijen meerwaarde, mits er sprake is van een meerjarenprogrammering die de deelnemers op enige wijze digitaal vastleggen in een eigen beheersysteem.
- De FAIR-methode kan worden toegepast bij alle bestaande en gewenste vormen van samenwerking op gebied van projectafstemming
Er zijn verschillende manieren waarop overheden (gemeenten, provincies, waterschappen) en kabel- en leidingbeheerders met elkaar data kunnen uitwisselen over plannen en projectvoornemens. Enkele voorbeelden:
- Afstemtafels (periodiek overleg)
- Uitwisseling van Excel-overzichten en ‘shapefiles’
- Gezamenlijke ArcGIS-omgeving
- Maatwerk informatieschermen (o.a. Viktor)
- Applicaties (WoW MOOR, SynergieNL, Valtimo)