Kabels, leidingen, boomwortels, waterberging, ondergrondse afvalcontainers en andere functies vechten om een plek in de bodem. Tegelijkertijd zijn er allerlei maatschappelijke ontwikkelingen die de ondergrond nóg voller en drukker zullen maken. Bovendien moet de straat geregeld open voor noodzakelijke werkzaamheden
‘Van het gas af’ betekent bijvoorbeeld dat warmtenetten moeten worden aangelegd, elektriciteitsnetten moeten worden verzwaard en gasleidingen moeten worden verwijderd of omgebouwd voor transport van waterstof. Naast de energietransitie spelen ook klimaatadaptatie, een grootschalige vervangingsopgave en de aanleg van glasvezelnetten en 5G als voorbeelden van maatschappelijke ontwikkelingen. Alles zorgt ervoor dat er een flinke hoeveelheid werk in de bodem op stapel staan.
.
Wensbeeld
Ons wensbeeld voor de toekomst is dat ondergrondse ingrepen in bebouwd gebied zoveel mogelijk gelijktijdig of minimaal in een logische volgorde worden uitgevoerd. Hiervoor is nodig dat alle stakeholders (gemeenten, kabel- en leidingbeheerders, telecombedrijven, etc.) hun werkzaamheden beter op elkaar gaan afstemmen. Dit noemen wij integraal programmeren en adaptief plannen. Alleen op deze manier kunnen de doelstellingen op gebied van hinderbeperking, uitvoerbaarheid en ondergronds ruimtegebruik worden behaald. Samenwerken in de ondergrond levert enorme maatschappelijke voordelen
Dankzij goede afstemming tussen partijen in de bodem kunnen de volgende doelen worden bereikt:
- Als partijen de werkzaamheden gelijktijdig uitvoeren, hoeft de straat maar één keer open. Hierdoor wordt hinder en overlast voor verkeer en omwonenden beperkt.
- Beperkte beschikbaarheid van personeel en uitvoeringscapaciteit is een grote vertragende factor bij het realiseren van doelstellingen op gebied van de energietransitie en de vervangingsopgave. Door werkzaamheden slim te combineren, kunnen personeel en middelen efficiënter worden ingezet en kunnen kosten worden bespaard.
- Gelijktijdig uitvoeren van werkzaamheden zorgt ervoor dat de gelegenheid kan worden aangegrepen om de ondergrondse inrichting te verbeteren. In de loop der tijd zijn veel kabels en leidingen aangelegd op plaatsen die niet optimaal zijn. Hierdoor is er bijvoorbeeld geen ruimte meer voor een warmtenet of liggen kabels hinderlijk boven elkaar. Door alles gelijktijdig aan te pakken, kan direct een optimale ordening worden gehanteerd.
- Het uitvoeren van werkzaamheden in een logische volgorde beperkt het risico op (graaf)schade of hinder door andere kabel- en leidingnetten.
Meer informatie over de voordelen van samenwerken in de ondergrond is te vinden op de webpagina van een ander Kennisarena project, namelijk de Samenwerkwijzer.
op. Maar hiervoor is onderlinge gegevensuitwisseling over projectvoornemens en plannen een must! Het project ‘Samen digitaal in de ondergrond’ is bedoeld om de drempel voor gegevensuitwisseling te verlagen en de kwaliteit van gegevensuitwisseling te verbeteren.
Gegevensuitwisseling verbeteren
Essentieel voor integraal programmeren en adaptief plannen is dat de vele stakeholders die in de ondergrond opereren (drinkwaterbedrijven, netbeheerders, warmtebedrijven, telecomaanbieders en gemeenten), onderling strategische gegevens uitwisselen over projectplannen en meerjarige planningen. Al deze partijen gebruiken eigen assetbeheersystemen waarin gegevens over infrastructuur, projecten en planningen worden bijgehouden. Het is een uitdaging gebleken om deze gegevens vanuit de verschillende bronnen op één plek te krijgen, of de informatie met andere partijen te delen op zo’n manier dat direct inzichtelijk wordt waar de koppelkansen liggen. Bestaande oplossingen brengen meestal met zich mee dat gegevens handmatig op een andere plek moeten worden ingevoerd (de data wordt gedupliceerd) en dat er geen realtime koppeling met de brondata wordt bewerkstelligd.